Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων, το Σάββατο 18 Μαΐου 2024, αξίζει να αναφερθούμε στην πρόσφατη επανεκκίνηση των προσπαθειών ανάδειξης του αρχαιολογικού θησαυρού του Παυλοπετρίου. Τον Απρίλιο του 2024, η ατζέντα «Παυλοπέτρι» επανήλθε στο προσκήνιο, με πρωτοβουλία της Αντιδημάρχου Τουρισμού, κας Μαρίας Αρώνη, και την επίσκεψή της στην Ελβετία. Η μοναδική αυτή εκδήλωση, που είχε ως κεντρικό θέμα την Ελαφόνησο και τη βυθισμένη πόλη στα κρυστάλλινα νερά του νησιού, οργανώθηκε από τον «Πολιτιστικό Κύκλο των Φίλων της Ελλάδας της Ελβετίας», με την πρώην Πρόεδρο κα Κατερίνα Βάλλη-Σαββίδη και την νυν Πρόεδρο Δρ Κατερίνα Μπούτσικα.

Οι Έλληνες της Ελαφονήσου, σε συνεργασία με τους Έλληνες του εξωτερικού, ενώνουν τις δυνάμεις τους για την προβολή, ανάδειξη και προστασία του αρχαιολογικού θησαυρού του Παυλοπετρίου. Ο νεοκλεγμένος Δήμος της Ελαφονήσου, με Δήμαρχο τον κο Άγγελο Τσιριγωτάκη και την Αντιδήμαρχο Τουρισμού κα Μαρία Αρώνη, συμμετέχουν ενεργά στην πολιτιστική διαχείριση του αρχαιολογικού αυτού χώρου. Μέσα από τις προσπάθειές τους, επιχειρούν να ενώσουν το παρελθόν και το μέλλον της περιοχής, επαναπροσδιορίζοντας τον τουριστικό χαρακτήρα της Ελαφονήσου, που είναι παγκοσμίως γνωστή για τα κρυστάλλινα νερά της.

Η νησίδα Παυλοπέτρι, απέναντι από την Ελαφόνησο στη Λακωνία, έχει προσελκύσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον λόγω του αρχαιολογικού της πλούτου. Στα νερά μεταξύ της νησίδας και της ξηράς, βρίσκεται η αρχαία πόλη, βυθισμένη ελάχιστα μέτρα κάτω από την επιφάνεια, με ηλικία περίπου 5000 ετών. Η πόλη, μοναδική στο είδος της, έχει συγκεκριμένο σχέδιο με δρόμους, κτίρια και νεκροταφείο. Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον Νίκολας Φλέμινγκ και χαρτογραφήθηκε το 1968 από ομάδα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Υπάρχουν τουλάχιστον 15 κτίρια σε βάθος 3 με 4 μέτρα, και οι πρόσφατες έρευνες του 2009 αποκάλυψαν ότι εκτείνεται σε 9 στρέμματα.

Αρχικά, εκτιμήθηκε ότι η πόλη κτίστηκε περίπου το 1600-1100 π.Χ., αλλά αργότερα οι έρευνες αποκάλυψαν ότι η πόλη κατοικήθηκε πριν από το 2800 π.Χ., στην αρχή της εποχής του Χαλκού. Πιθανολογείται ότι η πόλη βυθίστηκε το 1000 π.Χ. Παρά τη φυσική καταστροφή από το νερό με την πάροδο των αιώνων, η διάταξη της πόλης παραμένει όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια. Η έρευνα του 2009 βοήθησε σημαντικά στη χαρτογράφηση της πόλης, που είναι η πρώτη βυθισμένη πόλη που επαναδημιουργήθηκε ψηφιακά σε τρεις διαστάσεις.

Η χαρτογράφηση Σόναρ, με τεχνικές που αναπτύχθηκαν για στρατιωτικούς σκοπούς και για την εύρεση πετρελαϊκών κοιτασμάτων, βοήθησε τις πρόσφατες έρευνες. Στην περιοχή βρέθηκε ότι υπήρχε κέντρο κλωστοϋφαντουργίας και πολλά μεγάλα πιθάρια από την Κρήτη, γεγονός που υποδηλώνει ότι η πόλη ήταν και μεγάλο εμπορικό λιμάνι. Όλα αυτά περιγράφονται με τον σαφέστερο τρόπο στο ντοκιμαντέρ του BBC του 2011, που παρουσίασε για πρώτη φορά το Παυλοπέτρι, την «πόλη κάτω από τα κύματα», σε τρισδιάστατη αναπαράσταση.